Choroba Chagasa – trypanosomoza amerykańska. Choroba Chagasa jest przenoszona za pośrednictwem pierwotniaka o nazwie Trypanosoma-Cruz. Statystycznie uważa się że najwięcej zachorowań odnotowuje się w Ameryce Południowej.
Trypanosomoza amerykańska (choroba Chagasa) przenoszona jest na człowieka i zwierzęta przez pluskwiaki z podrodziny Triatominae, z rodzaju Triatoma, Rhodnius, Panstrongylus.
Choroba Chagasa posiada dwie odmiany, czyli:
– chroniczną
– ostrą.
Charakterystyczne dla postaci ostrej jest silne zaczerwienienie i opuchnięcie miejsca, w którym było ugryzienie, pojawia się znaczne podwyższenie temperatury ciała, bóle głowy, powiększenie węzłów chłonnych, ogólne osłabienie organizmu, mdłości, wymioty, biegunka, zmęczenie, powiększeniu ulega narząd wątroby, śledziony. W czasie do ośmiu tygodni, objawy te przechodzą, po to aby po kilki miesiącach lub latach, choroba powróciła w postaci chronicznej.
Choroba Chagasa – przyczyny
Zakażenie przenoszone jest na zwierzęta i ludzi przez krwiopijne pluskwiaki z podrodziny Triatominae. Do zakażenia może dojść wskutek zjedzenia pokarmu zanieczyszczonego przez owady, transfuzji krwi oraz przeniesienia pasożyta z matki na dziecko w trakcie ciąży. Najczęściej jednak choć trudno sobie to wyobrazić, zarażony owad zostawia swoje odchody na skórze człowieka, przeważnie podczas snu. Po przebudzeniu, człowiek pocierając skórę nieświadomie wciera odchody owada w otwarta ranę, śluzówki jamy ustnej lub spojówki oka. Tak też dochodzi do zakażenia.
Rozpowszechnianiu się choroby sprzyja niewystarczająca dbałość o higienę osobistą dlatego najwięcej przypadków choroby Chagasa rozpoznaje się u dzieci.
Choroba rozwija się po krótkim okresie inkubacji trwającym zazwyczaj od 8 do 10 dni. Wyróżnia się trzy fazy choroby.
I faza choroby (ostra) – średni czas trwania wynosi od 1 do 3 miesięcy i w tym czasie można wykryć pasożyty we krwi. Niestety, w większości przypadków zakażenie nie jest wykrywane. U 5 proc. chorych występuje ostre zapalenie mięśnia sercowego. Dotyczy to zwykle dzieci mieszkających na obszarach endemicznych. Większość przypadków ostrego zapalenia mięśnia sercowego przebiega łagodnie i po leczeniu nie pozostawia trwałych uszkodzeń serca. W tej fazie choroby ginie 5 proc. osób zakażonych.
Charakterystyczne objawy w ostrej fazie choroby to:
– gorączka,
– wysypka,
– zmiany skórne w miejscu wniknięcia patogenu,
– bóle mięśni,
– nadmierne pocenie się,
– powiększenie węzłów chłonnych,
– hepatosplenomegalia,
– obrzęk tkanki podskórnej,
– objawy zapalenia opon mozgowo-rdzeniowych,
– ostre zapalenie mięśnia sercowego
– ostre odoskrzelowe zapalenie płuc.
Niestety w większości przypadków w odniesieniu do dzieci objawy te są mylone z chorobami typowymi dla wieku dziecięcego. Podanie specyficznej terapii przeciwświdrowcowej pozwala skutecznie leczyć tę fazę choroby.
II faza (nieokreślona lub utajona) – charakteryzuje się bardzo długi okresem wystepowania nawet 10-30 lat. Faza nieokreślona rozpoczyna się po 8-10 tygodniach od zakażenia. Co ciekawe w tym rodzaju choroby u pacjentów nie występują żadne objawy dlatego jest ona bardzo trudna w interpretacji i diagnostyce. U około 20-30 procent osób zakażonych po około 10-30 latach choroba przechodzi w przewlekłą.
III faza (przewlekła) – konsekwencją obecności pasożytów może być:
– upośledzenie układu autonomicznego unerwiającego mięsień sercowy,
– apoptozy
– włóknienia miokardium,
– obu komorowa niewydolność serca,
– obrzęki obwodowe,
– hepatomegalię
– incydenty zakrzepowo-zatorowe.
Choroba Chagasa -objawy
Do objawów poza sercowych choroby Chagasa należy powiększenie narządów trzewnych. Objaw ten jest najważniejszym symptomem choroby dotyczącym układu trawiennego i charakteryzuje się zaburzeniami motoryki oraz poszerzeniem przełyku lub okrężnicy.
W przewodzie pokarmowym dochodzi też do utraty unerwienia trzewnego przełyku i okrężnicy, co prowadzi do powstania tzw. olbrzymiego przełyku, zaburzeń w przełykaniu, wymiotów oraz zaparć. U chorych istnieje również znacznie podwyższone ryzyko rozwoju raka przełyku.
Objawy choroby często nasuwają podejrzenie achalazji przełyku. 
Wyniki badań radiologicznych i endoskopowych nierzadko nie pozwalają odróżnić tych dwóch jednostek chorobowych. Badania manometryczne wykazują zmiany podobne do występujących w przebiegu achalazji, jednak ciśnienie dolnego zwieracza przełyku jest istotnie niższe.
Do objawów choroby Chagasa zaliczamy:
– utrudnienie połykania
– czkawka,
– ulewanie,
– kaszel,
– utratę masy ciała, wyniszczenie,
– wymioty,
– zaparcia
– objawy uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego
– zawroty głowy,
– bóle w okolicy przedsercowej,
– osłabienie,
– zmniejszenie tolerancji wysiłku.
Choroba Chagasa – leczenie
Rozpoznanie polega na wykryciu pasożytów w rozmazach krwi obwodowej, hodowli pierwotniaków na specjalnych podłożach i zastosowaniu testów serologicznych.
We wczesnej postaci choroby stosuje się 8–10 mg/kg mc./d nifurtymoksu w 4 dawkach podzielonych. Skuteczne w leczeniu zaawansowanej postaci choroby są azotany, poszerzanie balonem i miotomia połączenia żołądkowo-przełykowego.
Jedynie u około 10–30% zarażonych osób postać ostra choroby przejdzie w postać przewlekłą, która jest nieuleczalna a leczenie przyczynowe jest nieskuteczne. Jeżeli dojdzie do trwałego uszkodzenia narządów pozostaje leczenie objawowe, a rokowanie zależy głównie od stopnia niewydolności krążenia i innych cech zajęcia mięśnia sercowego przez pasożyta.
