Tasiemczyca to pasożytnicze zakażenie przewodu pokarmowego w skutek zarażenia go przez pasożyta zwanego tasiemcem. Tasiemczyca zalicza jest do chorób z gatunku rotacznic. Charakterystyczne jest to że pasożyty lokują się zazwyczaj w błonie i tam dojrzewają, z reguły nie dając zewnętrznych objawów.
Tasiemiec to pasożyt przewodu pokarmowego kręgowców. Wyróżniamy dwa rodzaje tasiemców w tym najbardziej znane to uzbrojone i nieuzbrojone. Te pierwsze stanowią większe zagrożenie dla człowieka, bowiem może pojawiać się w innych częściach ciała niż jelito. Bywa, że zagnieżdża się w mięśniach, tkankach czy innych narządach doprowadzając do ich upośledzenia.
Różnica anatomiczna obu gatunków tasiemców dotyczy sposobu przytwierdzania się do ściany jelita cienkiego, wynikającego z budowy główki, w której obydwa gatunki mają cztery przyssawki, natomiast tasiemiec uzbrojony posiada dodatkowo haczykowate wyrostki, umożliwiające mu trwalsze przytwierdzenie się, przez co jest on trudniejszy do usunięcia.
W obrębie ciała tasiemca można wyróżnić główkę zaopatrzoną w narządy czepne w postaci przyssawek lub haczyków, szyjkę stanowiącą strefę wzrostową tasiemca oraz pozostałą część ciała, złożoną (zależnie od odmiany tasiemca i jego wieku) z 3000 do 4000 członów, wśród których wyróżnia się człony młodociane (niedojrzałe), rozrodcze (dojrzałe) i maciczne lub jajowe (przejrzałe).
Rozwój tasiemców jest dość prosty, wymaga jednak żywiciela pośredniego. W jego przebiegu wyróżnia się jajo, onkosferę, postać larwalną i dojrzałego pasożyta.
Z wyjątkiem tasiemca karłowatego, wszystkie inne tasiemce muszą mieć dwóch żywicieli. Dla jednych z nich człowiek jest żywicielem pośrednim, a dla innych ostatecznym. Postacie larwalne tasiemców rozwijać się mogą w różnych tkankach lub narządach człowieka, natomiast postacie dojrzałe zazwyczaj w jelicie cienkim człowieka.
Przyczyny tasiemczycy
Tasiemiec nieuzbrojony zazwyczaj bytuje w jelicie cienkim w odróżnieniu od tasiemca uzbrojonego może umiejscowić się też w innych narządach – mózgu, mięśniach, gałce ocznej, wątrobie. Zarażenie następuje przez spożycie surowego lub niedogotowanego zakażonego mięsa.
Dlatego też udowodniono iż tasiemczyca jest chorobą odzwierzęcą. Na czym to polega? Otóż do zakażenia dochodzi drogą pokarmową, poprzez spożycie mięsa zawierającego postacie przetrwalnikowe pasożyta, tak zwane wągry. Pośrednikami w rozwoju tasiemca są zwierzęta: bydło dla tasiemca nieuzbrojonego (Taenia saginata), świnie dla tasiemca uzbrojonego (Taenia solium) oraz ryby dla bruzdogłowca szerokiego (Diphyllobotrium latum). W jelicie człowieka wągry przekształcają się w postacie dojrzałe. Wydalane z kałem fragmenty ciała tasiemca (człony) zawierają jaja, którymi mogą zarazić się zwierzęta. Jeśli człowiek połknie jaja tasiemca, np. wraz z zanieczyszczoną kałem ludzkim wodą lub żywnością, sam stanie się żywicielem pośrednim.
Objawy tasiemczycy
W niewielkiej przypadków uznaje się iż tasiemczyca przynajmniej w początkowej fazie przebiega zupełnie bezobjawowo. Jednak w większości przypadków do charakterystycznych objawów można zaliczyć:
– ból brzucha,
– spadek lub brak apetytu,
– nudności
– torsje,
– dysfunkcje wypróżnienia
– niedożywienie organizmu prowadzi do jego osłabienia,
– utrata masy ciała,
– odwodnienie,
– zaparcia.
Rzadziej choć nie wyklucza się występowania takich objawów jak niedrożność przewodu pokarmowego, niedokrwistość, ucisk w gardle, zmiany skórne. W części przypadków objawy mogą w ogóle nie występować.
Zarażenie tasiemcem uzbrojonym może prowadzić do wągrzycy, spowodowanej przez postać larwalną tasiemca, wówczas objawy zależą od liczby i umiejscowienia wągrów (larw). Najczęstsza i najbardziej niebezpieczna jest wągrzyca ośrodkowego układu nerwowego. W przypadku zajęcia ośrodkowego układu nerwowego pojawiają się drgawki, zaburzenia psychiczne i objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego (bóle głowy, nudności, wymioty, senność, sztywność karku). Wągry często lokalizują się w gałce ocznej i mogą prowadzić do ślepoty.
Leczenie tasiemczycy
W celu ostatecznego zdiagnozowania tasiemczycy konieczne jest udanie się do lekarza pierwszego kontaktu który zleci z pewności wykonanie konkretnych badań. Diagnoza tasiemczycy polega na wykonaniu badania kału na obecność jaj lub członów tasiemca. Pomocne jest również określenie typu tasiemca, które jest możliwe po mikroskopowym badaniu główki lub członów tasiemca.
Lekarz pierwszego kontaktu kieruje chorego na leczenie szpitalne do specjalistycznych ośrodków. Przy umiejscowieniu tasiemca w innym miejscu niż w jelicie konieczny może być zabieg chirurgiczny.
Profilaktyka przeciw zakażeniu się jajami tasiemca polega na unikaniu niedogotowanych lub niedosmażonych mięs i ryb oraz na przestrzeganiu zasad higieny.
Tasiemczyca nie jest chorobą groźną, lecz jak każda inwazja pasożytnicza wpływa niekorzystnie na organizm żywiciela, dlatego nie należy dopuszczać do zarażenia tasiemcem. Można bardzo łatwo zapobiec zarażeniu się tym pasożytem poprzez stosowanie regularnej profilaktyki u posiadanych w gospodarstwie domowym zwierząt i przestrzeganiu podstawowych zasad higieny osobistej. Profilaktyka powinna polegać na likwidacji żywicieli pośrednich (wszołów i pcheł), które są źródłem inwazji oraz na utrzymywaniu w czystości sierści zwierząt, legowisk oraz pomieszczeń, w których one przebywają, a wreszcie na okresowym odrobaczaniu zwierząt, przez co likwiduje się już istniejące inwazje pasożytów i ogranicza się przedostanie jaj do środowiska.
