Trichurioza znana także pod nazwą włosogłówczyca – to poważna choroba pasożytnicza przewodu pokarmowego wywoływana przez nicienia Trichuris trichiura (włosogłówka). Rezerwuarem pasożytów jest człowiek, a źródłem zarażenia żywność zanieczyszczona jajami pasożyta oraz gleba nawożona ludzkimi fekaliami osób zarażonych. W jaki więc sposób może dojść do zakażenia? Odpowiedź jest prosta, w większości przypadków dochodzi do zarażenia poprzez nieprzestrzeganie podstawkowych zasad higieny.
Okres od zarażenia się Trichuriozą do pojawienia się jaj w kale wynosi około 60 dni. Przebieg choroby w przypadku inwazji o niewielkim nasileniu jest często bezobjawowy.
Włosogłówka
Przednia część ciała włosogłówki jest nitkowata, a tylna nieco szersza. Swoja głową wbija się w ścianki jelita ślepego lub grubego, przywierając do niej bardzo mocno i stąd pobiera pożywienie (naszą krew). Pozostała cześć tego nicienia zwisa swobodnie w świetle jelita.
Dojrzałe samice mogą składać do 5000 jaj dziennie, które są wydalane z kałem żywiciela. Wydalone jajeczka włosogłówki rozwijają się (podobnie jak jajeczka glisty) w środowisku zewnętrznym tj. w glebie. Po kilku dniach w jajeczku rozwija się larwa, która ponownie dostaje się do przewodu pokarmowego człowieka. Wówczas usunięta zostaje otoczka i larwa rozpoczyna wędrówkę do jelita. Po około 10 tygodniach uzyskuje dojrzałość płciową i rozpoczyna produkcje jaj. Włosogłówka zwykle przebywa w grupach liczących nawet 1000 osobników a długość jej życia w ciele żywiciela to około 5 lat.
Przyczyny
Zarażenie tym pasożytem jest powszechne na całym świecie, zwłaszcza w klimacie ciepłym i tropikalnym. Dlatego tez Trichurioza nie należy do chorób powszechnie spotykanych w Polsce. Najwięcej zarażeń obserwuje się na Karaibach, w południowej Afryce i w Malezji.
Trichuriozę rozpoznaje się na podstawie badania koproskopowego (badanie kału oraz wymazu okołoodbytniczego). Jaja włosogłówki ludzkiej wydalane są wraz z kałem w 3 miesiące po zarażeniu. Liczbę jaj włosogłówki w kale określa się metodą Kato i Miury: wynik poniżej 1000 osobników na 1g kału oznacza lekką inwazję, wynik powyżej 10000 na 1 g kału – ciężką. 22
Objawy
Rozległe zarażenie Trichuriozą powoduje objawy przypominające miedzy innymi wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Wśród charakterystycznych objawów wyróżniamy miedzy innymi:
– luźne stolce z krwią i śluzem
– niedokrwistość,
– zaburzenia snu,
– nerwica
– nadpobudliwość
– zapalenia wyrostka robaczkowego,
– anemię
– choroby wrzodowe przewodu pokarmowego.
– uciążliwe wzdęcia niezależnie od rodzaju posiłku
– W przypadku dzieci często dochodzi do utraty przytomności.
– drgawki ,
– ogólne osłabienie organizmu.
– sporadyczna depresja
– Czasami z chorobą wiąże się kolka.
– Może dojść do zapalenia wyrostka robaczkowego lub bólów w jamie brzusznej.
– Czasami pasożyt powoduje anemię.
– Może dojść do spadku masy ciała ze względu na brak apetytu.
– Pojawiają się alergiczne zmiany skórne.
– Chory może cierpieć na bezsenność.
– Występuje znaczna nadpobudliwość nerwowa.
Choroba przebiega bezobjawowo w przypadku niewielkich ilości pasożyta w organizmie. Intensywna inwazja zawsze wiąże się z objawami.
Leczenie
Rozpoznanie następuje na podstawie minimum 3-krotnego badania kału w mikroskopii świetlnej wykonywane w odstępach 2-3 dniowych kilkoma metodami (rozmaz bezpośredni, metody zagęszczające, np. flotacja) w poszukiwaniu jaj pasożyta. Dorosły osobnik włosogłówki ma długość 30-45 mm (samiec) i 35-50 mm (samica) z charakterystyczną nitkowatą przednią częścią ciała stanowiącą 3/5 długości pasożyta. Samica składa 1000-6000 jaj na dobę (o wymiarach 22 x 50 μm i charakterystycznym beczułkowatym kształcie), które są wydalane z kałem.
W leczeniu trichuriozy stosuje się:
– mebendazol (2 razy dziennie przez 3 dni) – leku nie powinny zażywać dzieci w wieku do 2 lat oraz kobiety w ciąży,
– albendazol (1 raz dziennie przez 3 dni),
– iwermektyna (1 raz dziennie przez 3 dni).
Wdrożenie leczenia w przypadku intensywnej inwazji powoduje ustąpienie objawów. Badania kontrolne przeprowadza się 2-4 tygodni po leczeniu.
Zapobieganie chorobie opiera się przede wszystkim na przestrzeganiu zasad higieny osobistej, a także higieny przy przyrządzaniu posiłków.
Aby zapobiec zakażeniu włosogłówką ludzką należy:
– przestrzegać higieny osobistej: myć ręce przed jedzeniem, po skorzystaniu z toalety, po pracy w ogrodzie i wszelkim kontakcie z ziemią,
– zapobiegać zanieczyszczeniom żywności (warzywa, owoce) ziemią,
– dokładne myć warzywa i owoce, zwłaszcza spożywane na surowo,
– unikać zanieczyszczenia gleby ludzkimi odchodami, ściekami,
– unikać nawożenia ziemi ludzkimi fekaliami (niektóre kraje azjatyckie),
– poddać leczeniu osoby chore na trichuriozę, gdyż w ten sposób eliminuje się jedyne źródło zakażenia jakim są odchody zakażonego człowieka.
Co raz bardziej popularna w życiu codziennym zachodnia dieta sprzyja rozwojowi pasożytów. Bogata w tłuszcz, skrobię i cukier dostarcza pokarm, którym żywią się pasożyty. „Czysty” dobrze odżywiony organizm to środowisko, które im nie służy. Wzmocnienie systemu immunologicznego jest najważniejszą rzeczą, którą możemy zrobić dla naszego organizmu, aby zapobiec inwazji pasożytów.
