Anaplazmoza – jest to choroba przenoszona przez kleszcze. Nie należy ona do grupy chorób popularnych i dobrze znanych a co z tym związane diagnozowana jest bardzo rzadko. W większości stwierdzonych przypadków przebiega bezobjawowo, zaledwie kilka procent wymaga specjalistycznego leczenia.
Anaplazmoza – przyczyny
Anaplazmoza zaliczana jest obok boreliozy czy odkleszczowego zapalenia mózgu do grupy chorób przenoszonych przez najgroźniejsze pasożyty czyli kleszcze. Co charakterystyczne dla tej choroby o jej rozwoju nie decyduje samo ugryzienie, a bakteria tak zwana gram ujemna bakteria – nazywana Anaplasma phagocytophilum, która trafia do ludzkiego organizmu w chwili gdy kleszcz przebije się przez warstwę skóry.
Bardzo istotne jest to iż drobnoustroje mogą żyć w organizmie żywiciela przez wszystkiego stadia jego rozwoju, co pozwala bakterii na szerokie rozprzestrzenienie i infekowanie kręgowców, będących źródłem zakażenia kolejnych pokoleń kleszczy.
Wewnątrzkomórkowa bakteria Anaplasma phagocytophilum z rodziny Anaplasmataceae, rzędu Rickettsiales, klasy alfa-proteobacteria to gatunek utworzony w 2001 roku na podstawie badań molekularnych oraz charakterystyki antygenowej i biologicznej, łącząc trzy bakterie – Ehrlichia equi, Ehrlichia phagocytophila i czynnik ludzkiej erlichiozy granulocytarnej (HGE), uznawane za odrębne gatunki. W charakterystyce budowy A. phagocytophilum zakaża głównie granulocyty obojętnochłonne w momencie po wniknięciu do komórki namnaża się i w konsekwencji tworzy on skupiska w wakuolach śródplazmatycznych, nazywanych morulami ze względu na podobieństwo do owocu morwy.
Z badań naukowców wynika że podstawowymi nosicielami bakterii Anaplasma phagocytophilum są dzikie zwierzęta kopytne takie jak:
– jelenie,
– sarny,
– gryzonie w tym myszy, ryjówki, nornice,
– a także owce.
Anaplazmoza – objawy
Objawy ludzkiej anaplazmozy nie należą do bardzo charakterystycznych. Wśród najczęściej wymienianych zalicza się miedzy innymi:
– ból głowy,
– dreszczami,
– złe samopoczucie
– ból mięśni,
– dysfunkcje łaknienia,
– nudności,
– torsje
– bóle brzucha,
– biegunka,
– kaszel czy splątanie,
– zapalenie spojówek,
– powiększenia szyjnych węzłów chłonnych,
– nieznaczna splenomegalię,
– hepatomegalia.
W przypadkach ludzkiej anaplazmozy granulocytarnej o ciężkim przebiegu obserwowano wstrząs, zespół podobny do wstrząsu septycznego, zapalenie mięśni, rabdomiolizę, zapalenie mięśnia sercowego, zespół ostrej niewydolności oddechowej dorosłych, rozsiane wykrzepianie wewnątrznaczyniowe, niewydolność nerek czy zespoły neurologiczne, jak uszkodzenie splotu barkowego lub demielinizacyjną polineuropatię. W większości przypadków ludzkiej anaplazmozy granulocytarnej zakończonych zgonem obserwowano infekcje oportunistyczne, jak rozsiana kandydiaza, inwazyjna aspergiloza płucna, kryptokokoza, martwicze zapalenie przełyku o etiologii Herpes i inne.
Wśród licznych badań nad Anaplazmozą uznaje się iż w wielu przypadkach przebiega ona w dużo łagodniejszym stopniu w Europie niż w Ameryce Północnej. U ok. 30% pacjentów na starym kontynencie współistnieją one z kleszczowym zapaleniem mózgu lub boreliozą z Lyme.
Odchylenia w badaniach laboratoryjnych to najczęściej trombocytopenia, leukopenia oraz przesunięcie w lewo w leukogramie podczas pierwszego tygodnia choroby oraz niewielki lub mierny wzrost aktywności aminotransferaz wątrobowych i stężenia biała C-reaktywnego.
Anaplazmoza – leczenie
Choroba jest trudna do zdiagnozowania, ponieważ nie jest znana lekarzom, ma niespecyficzne objawy, a także istnieje niewiele laboratoriów diagnostycznych wykonujących badania w kierunku wykrycia tego mikroorganizmu.
Identyfikacja zakażenia A. phagocytophilum wymaga przeprowadzenia starannego wywiadu epidemiologicznego i przeprowadzenia dokładnych badań diagnostycznych potwierdzających wstępne podejrzenie choroby. Ponieważ choroba nie ma jednoznacznego i charakterystycznego przebiegu, objawy są niecharakterystyczne, a także jest możliwość wystąpienia koinfekcji z innymi chorobotwórczymi czynnikami od kleszczowymi.
W celu dokładnego rozpoznania należy w wywiadzie u pacjenta wykazać ugryzienie przez kleszcza a także przynajmniej jeden pozytywny wynik z trzech testów. Należą do nich badania serologiczne krwi metodą immunofluorescencji pośredniej (IFA) z zastosowaniem odpowiednich antygenów, u pacjentów w ostrej fazie choroby reakcja PCR ze starterami specyficznymi gatunkowo oraz identyfikacja wewnątrzkomórkowych moruli we krwi lub szpiku kostnym pacjenta.
Główną metodą wykrywania anaplazmozy jest badanie krwi – we wczesnym etapie choroby w badaniach laboratoryjnych często stwierdza się trombocytopenię, limfopenię oraz leukopenię.
Okres wylęgania Anaplazmozy wynosi ok. 9 dni. U większości pacjentów choroba ma przebieg łagodny lub średnio ciężki. Najczęściej dochodzi do wyleczenia, nawet bez stosowania właściwej antybiotykoterapii. Możliwości lecznicze pogarszają się w znacznym stopniu u osób w starszym wieku a także obecność przewlekłych chorób współistniejące (nowotwory, immunosupresja) oraz opóźnione stosowanie właściwych antybiotyków.
Leczenie anaplazmozy opiera się na stosowaniu antybiotyków z grupy tetracyklin.
Najskuteczniejszym rozwiązaniem zarażeniem Anaplazmozą jest jej skuteczne zapobieganie. W tym celu zaleca się w szczególności ograniczenie do minimum wszelkich kontaktów z kleszczami, ograniczenie przebywania w miejscach podwyższonego ryzyka ich występowania takich jak lasy, skwery. Zaleca się także stosowanie w celach profilaktycznych środków odstraszających kleszcze, a także większą staranność i czujność w obserwowaniu niechcianego gościa na naszym organizmie zwłaszcza w okolicach zgięć stawowych, głowie, rękach, nogach, pachwinach.
