Afty to często występujące nadżerki jamy ustnej, które pojawiają się przy spadku odporności, infekcji jak też w wyniku zaniedbań higieny. Nie wymagają leczenia, jednak czasem powodują dolegliwości na tyle uporczywe, iż sięgamy po preparaty apteczne na afty.
Afty w jamie ustnej
Aphtosis (łac.) dopadają i dzieci i dorosłych. Przyczyny owrzodzeń są rozmaite od wyrzynających się zębów, po próchnicę, czy choroby jamy ustnej. Zazwyczaj afty tworzą się w wyniku nieodpowiedniej higieny i spadku odporności. Aftami są niewielkie nadżerki w błonie śluzowej jamy ustnej. Wyglądają niczym białe wrzody i są bolesne w dotyku przez uniemożliwiają normalne jedzenie i picie.
Pieką, swędzą i szczypią. Aftowe zapalenie jamy ustnej może objawiać się pojedynczymi lub zebranymi w grupę aftami na podniebieniu miękkim, policzkach, wargach czy języku. Najpopularniejsze są afty wielkości 5mm średnicy, chociaż bywają też dużo większe.
Błędnie diagnozuje się je jako pleśniawki, tymczasem pleśniawki powodują grzyby. Owrzodzenia mogą mieć charakter nawrotowy i zwykle dotyczą dorosłych, rzadziej dzieci dla których typowe są pleśniawki.
Co sprzyja aftom?
Aftom sprzyja przede wszystkim zła higiena, brud na zębach, próchnica, picie z jednej szklanki przez wiele osób itp. Również jedzenie nieumytych warzyw, owoców oraz obgryzanie paznokcie. To najczęstsze przyczyny występowania aft. Prócz tego aftom sprzyjają mechaniczne urazy jamy ustnej jak zabieg chirurgiczny, czy ukłucie szczoteczką, skaleczenie.
Czasem owrzodzenia pojawiają się wraz z niedopasowaną protezą bądź są objawem alergii, również w przyjmowaniu leków. U niektórych osób afty mogą wystąpić jako reakcja autoimmunologiczna w odpowiedzi na stres. Spora rolę w pojawieniu się aft odgrywają predyspozycje rodzinne, podnoszą one ryzyko aftozy do 90%. poza aftami małymi występują też afty duże.
Przyczyny ich powstawania są podobne. Obserwuje się je częściej jako reakcje na stosowanie pasty do zębów z dodecylosiarczanem sodu, jak też jako alergia na wybrane potrawy jak orzechy, czy konserwanty. Często duże afty są wynikiem niedoborów witamin i minerałów, zwłaszcza żelaza, witaminy B12 lub kwasu foliowego oraz w wyniku zaburzeń hormonalnych.
Czego mogą być objawem
Poza aftozą warto zwrócić uwagę na to ze afty bywają objawem poważniejszej choroby. Przede wszystkim mogą wskazywać na refluks, choroby migdałków, zapalenie zatok czy cekalię. Afty to również objaw utajonej infekcji grzybiczej, zakażenia wirusami opryszczki, czy brodawczaka.
Objawy aftozy
Owrzodzenia zaczynają się od pojawienia się drobnej nadżerki. Zaledwie po 1-2 dniach pojawia się e jej miejscu biały nalot. Często tym objawom towarzyszy powiększenie się okolicznych węzłów chłonnych szyi. Owrzodzenia ustępują samoistnie po 4-5 dniach. Jeśli chodzi o afty duże i mnogie mogą pozostawiać blizny, ponadto ich wyleczenie trwa dłużej i może zająć nawet 3-4 tygodnie.
Konsultacja lekarska jest wskazana wówczas, kiedy afty pojawiają się bez wyraźnej przyczyny częściej niż raz w roku. W przypadku bardzo bolesnych zmian zalecane jest leczenie miejscowe lekami antyseptycznymi i przeciwzapalnymi. Pomóc może płukanie płynem antybakteryjnym jamy ustnej.
Wybierając odpowiedni preparat, szczególnie dla dzieci, warto wziąć pod uwagę to, aby był on łatwy w aplikacji, także na trudno dostępnych miejscach jamy ustnej, miał przyjemny smak i nie podrażniał delikatnej śluzówki. Zwykle wystarcza żel z apteki którym wystarczy posmarować afty. Łagodzi on ból i przyspiesza gojenie się.
Leczenie aft
Podczas leczenia aft należy unikać jedzenia cytrusów i słodyczy. Ponadto zadbać należy o higienę i unikać gorących napojów, strych przypraw i produktów mogących podrażniać śluzówkę. W drodze leczenia warto wesprzeć organizm kompleksem witaminowym, jedzeniem jogurtów, dużej ilości owoców i warzyw.
